Van Bordeaux via Zürich naar Harelbeke

Geachte heer Walinski, beste Ricardo

In Laat vernieuwing prevaleren boven stilstand reageer je op mijn verzuchtingen over het veronachtzamen van de traditie van het wielrennen door de UCI. Jouw weerwoord heeft mij weer in de pen doen klimmen, wat mij betreft een poging om een ware Hegeliaanse synthese te doen totstandkomen.

Een belangrijk deel van je betoog is gebaseerd op de veronderstelling dat ik tegen vernieuwing van het wielrennen zou zijn. Ik beaam dat mijn stukje die indruk zou kunnen wekken, maar ik ben geenszins tegen vernieuwing. De wielersport is de afgelopen dertig jaar (grofweg de periode dat ik de sport actief heb gevolgd) op vele wijzen grondig vernieuwd en dat juich ik toe. Zo was de invoering van de Coupe du Monde in de jaren tachtig een belangrijke stap in het wat meer samenhang brengen in de wielerkalender. De wereldranglijst was een geniaal hulpmiddel om het wielrennen in kaart te brengen (gelukkig houden de mannen van cqranking de aloude ranglijst in ere). Nog veel belangrijker en beter was de invoering van de ProTour. Nee, niet de ranking, die sloeg en slaat nergens op. Het idee om ploegen vooraf zekerheid te geven over deelname aan de belangrijkste wedstrijden is daarentegen een belangrijke verbetering voor bedrijven die overwegen een wielerploeg te sponsoren. Dat ploegen daarnaast organisatorisch en financieel goed in elkaar moeten zitten is ook voor werknemers (wielrenners of anderszins, zelfs toeleveranciers) een belangrijke verbetering. Dat de inspanningen op ethisch gebied mislukt lijken te zijn doet aan het idee niets af. Het verplaatsen van de Vuelta naar het najaar heeft de wielerkalender een stuk evenwichtiger gemaakt; vroeger ging het wielerseizoen na de Tour als een nachtkaars uit, en als de Giro di Lombardia werd verreden schrokken mensen zich een hoedje van het feit dat er nog steeds wielrenners aan het werk waren. Het omdraaien van Amstel Gold Race en Liège – Bastogne – Liège is een logische verbetering van het klassieke voorjaar.

Waar het mij om gaat is dat de UCI de wielersport te geforceerd en te kunstmatig probeert te vernieuwen. Ze lijken een soort opgelegde Schumpeteriaanse creatieve destructie te willen genereren. “Om ruimte te maken voor het nieuwe dat we willen introduceren gaan we al het moois dat we hebben lekker kapotmaken”, zoiets. Ik heb er geen bezwaar tegen dat het wielrennen nieuwe horizonten opzoekt, maar als dat te geforceerd gebeurt is de kans dat het beklijft niet groot (herinner je je de pogingen om American football te populariseren in Nederland? vraag maar aan voormalig Ajacied Hans Werdekker). Ondertussen heeft de wielersport in Europa het heel zwaar en zie ik de UCI daar helemaal niets aan doen. Integendeel, ze maken het erger door Europese wedstrijden tot een B-status te verlagen ten gunste van niet-Europese wedstrijden of door om ondoorgrondelijke redenen de kalender overhoop te gooien (E3-Prijs).

Je besteedt veel aandacht aan een vergelijking met voetbal. Wat de relevantie is van de nieuwe stadions die her en der verrijzen (het zal je verbazen: ik ben een groot voorstander van een nieuw stadion in Rotterdam) ontgaat mij enigszins. Als ze bij de finish in Roubaix hele luxueuze douches neerzetten doet dat misschien een klein beetje af aan de charme van Paris – Roubaix, maar het blijft dezelfde wedstrijd.

Ik zie daarentegen een andere hele mooie vergelijking met voetbal opdoemen. Kijk eens naar de ranglijst van de eredivisie, dan zie je Vitesse en AZ op de eerste twee plaatsen staan. Stel nou eens dat aanstaand weekend zowel Vitesse – AZ als Ajax – Feyenoord op de agenda zouden staan. Stel bovendien dat de KNVB en de NOS gezamenlijk flink promo gaan maken voor de eerstgenoemde wedstrijd, en dat Studio Sport een half uur samenvatting geeft van Vitesse – AZ en vlak voor het achtuurjournaal nog even de doelpunten zou tonen van Ajax – Feyenoord, wat zou jij dan denken? Zelfs volledig abstraherend van je Ajax-supportschap moet je toch toegeven dat dit bizar zou zijn. Sterker, zonder iemand te willen beledigen, het lijkt me toch dat de laatste veertig jaar Ajax en PSV de belangrijkste Nederlandse clubs zijn. Toch noemt iedereen Ajax – Feyenoord “de klassieker” en hoewel ik met geen van beide clubs iets heb (noch met PSV) ben ik de eerste om toe te geven dat het de jaarlijkse wedstrijd met de meeste uitstraling is. Waarom? Traditie! Van een sportwedstrijd, net zoals de Volta a Catalunya een mooiere wedstrijd is dan de Tour Down Under. Door financieel wanbeheer is Glasgow Rangers inmiddels een derdedivisieclub, maar denk je ook niet stiekem dat als komend weekend een vriendschappelijke “Old Firm” zou worden gehouden op Celtic Park, dat de Celtic-supporters dan heel wat enthousiaster zouden zijn dan bij de confrontaties met de huidige nummer twee Inverness CT? Denk je ook niet een klein beetje dat Robert Gesink liever de Waalse pijl zou hebben gewonnen dan de Grand Prix de Québec, of zelfs nog liever de terziele gegane Züri Metzgete? Ben jij blij met het nieuwe parcours van de Ronde van Vlaanderen (overigens geen UCI-ding)?

In jouw reactie mijd je opzichtig mijn sterkste argument, wielrennen in China. Dezelfde doorzichtige retorische truc had ik ex ante ook toegepast door de ontwikkelingen in de VS te negeren. Logisch dus dat jij dat als sterk argument opvoert. Ik vind het een twijfelgeval. Als ik mij niet vergis loop ik al wat meer jaartjes op deze wereld rond dan jij. Dat is in geen enkele discussie een zinnig argument (behalve misschien bij een ouder die een kind probeert te bewegen om een boterham te eten of naar bed te gaan), maar het maakt wel dat ik een levendige herinnering heb aan de eerste golf van Amerikaans wielerenthousiasme. En dat is niet de rechte lijn van LeMond via Armstrong naar de hedendaagse dominantie geweest die jij veronderstelt, maar eerder een conjunctuurgolfbeweging.

Midden jaren tachtig was de charismatische Greg LeMond doende Bernard Hinault op te volgen als de koning van het wielrennen (wat door het jachtongeval nooit helemaal lukte). Het bracht een golf van enthousiasme teweeg. Met 7-Eleven kwam er voor het eerst een Amerikaanse ploeg, later als sponsor opgevolgd door het internationaal opererende Motorola. In de VS werd een wedstrijd georganiseerd die de gelijke moest worden van de Tour, de Coors Classic. Eenmalig, in 1986, deed een horde sterke Europese profs mee (vooral dankzij de commercieel ingestelde Bernard Tapie). Coors is trouwens lange tijd actief geweest als sponsor van een meer nationaal georiënteerde ploeg. Ook andere grote bedrijven stortten zich op het wielrennen, zoals chemiereus DuPont, de bedrijven van Donald Trump, en zelfs Pepsi dat een ploeg ging sponsoren. LeMond verdween, de Coors classic verdween al in 1988, de Tour DuPont ging in 1996 ten onder, en het had niet veel gescheeld of er was na 1996 geen enkele internationaal opererende ploeg meer geweest. Toen kwam de comeback van Lance Armstrong en de rest is bekend. Ik geef onmiddellijk toe dat met name de bedrijven Garmin (ik ben een fan van hun producten) en Trek inmiddels stevig geworteld zijn in het wielrennen. Toch moet ik zien wat er gebeurt als er geen charismatische toppers meer zijn in de VS. De vorige keer deemsterde het wielrennen in een mum van tijd vrijwel volledig weg. Ik help je hopen dat het deze keer anders zal zijn.

Jij stelt dat het wielrennen in Australië inmiddels stevig geworteld is, ik betwijfel dat echter. Het feit dat er één internationale ploeg is en één (gemaakte) internationale wedstrijd vind ik te mager als bewijs. De wielrenners presteren uitstekend (net als de Amerikaanse) en het zijn er teveel om dat een incident te kunnen noemen, dat geef ik toe. Maar ik blijf erbij dat Australië vooral een land van baanwielrennen is (net als, for that matter, het VK). En dat brengt mij bij een ander pijnpunt, het baanwielrennen. Daar zien we namelijk hetzelfde patroon. In een idiote kongsi met het IOC wordt deze sport door de UCI volledig uitgehold. De puntenkoers en zelfs het koningsnummer, de individuele achtervolging, worden geschrapt ten faveure van het omnium, dat slaat toch helemaal nergens op? In plaats van een klassiek nummer moeten we twee dagen kijken hoe (voor het merendeel) niet-specialisten het op een zestal (of vijftal op de WK) disciplines tegen elkaar opnemen. In Leiden zouden ze zeggen: boeie. Op de Olympische Spelen is het baanwielrennen uitgehold tot een niemendalletje zodat er plek in het programma is voor BMX-en. Ik gun iedereen zijn lolletje, maar volgens mij is BMX-en een typische jongerensport die populair is totdat de jongeren weer iets nieuws hebben gevonden wat op dat moment nog hipper is. In dezelfde periode dat wielrennen voor het eerst voet aan de grond kreeg in de VS was BMX-en ook razend populair. Alle jongetjes reden opeens op een ‘crossfietsje’ (ik mocht er geen…) en de AVRO besteedde er flink wat zendtijd aan. Dat is een hele stille dood gestorven.

Nogmaals, vernieuwing prima. Maar laat dat alsjeblieft op een wat meer organische manier gebeuren. Mogen wedstrijden voordat ze gebombardeerd worden tot belangrijker dan Paris – Tours eerst iets van een track record opbouwen? De Amstel Gold Race bestaat alweer bijna vijftig jaar, is nota bene wèl gewonnen door Eddy Merckx en door Bernard Hinault, maar de Vlamingen twijfelen nog over de status van klassieker. Nu ja, Vlamingen overdrijven wel eens. Maar je schrijft zelf nota bene “Historie maak je niet, historie groeit.” Precies! Dus laat die wedstrijden in de VS eerst rijpen (wederom, zoals je zelf zegt) voordat we net doen alsof ze belangrijker zijn dan de Tour de Suisse. En UCI, doe toch eens iets om de kaalslag in Europa tegen te gaan! En maak veel beter gebruik van de commerciële mogelijkheden die de ProTour toch moet bieden! Nu is en blijft het een verzameling losse wedstrijden die alleen in Vlaanderen van begin tot einde wordt gevolgd. Misschien zijn het ook wel teveel wedstrijden, de oude Coupe du Monde was in tegenstelling tot de ProTour wel te behappen. Je kunt veel creatiever omgaan met het categoriseren (en daarmee het beïnvloeden van het deelnemersveld) van wedstrijden dan de zwart-wit manier van wel of geen ProTour.

Ik maak me zorgen, jij ziet een glorieuze fata morgana aan de horizon. De toekomst zal leren wie gelijk gaat krijgen. Ik wil echter eindigen met een meer persoonlijke noot die losstaat van het inhoudelijke verschil van mening. In jouw stuk zet je mij neer als een halvegare PVV-er en gooi je mij en passant op een hoop met de idioten die onlangs op het Malieveld een onschuldige mevrouw uit Papoea Nieuw-Guinea bijna lynchten. Het ontgaat mij ten enenmale waarom dat nodig is en wat daarvan de toegevoegde waarde is (het doet eerder afbreuk aan je betoog dat tot de laatste twee alinea’s best sterk is). Dat vind ík kwalijk. Ik zou juist denken dat jij na de reacties op je PSV-tirade beter dan wie dan ook zou moeten beseffen dat schelden en beledigen een weinig zinvolle en vruchtbare manier van discussiëren is. Wij kennen elkaar niet, maar je had vrij eenvoudig kunnen achterhalen dat ik eerder het tegenovergestelde ben van een angstige, in zichzelf gekeerde, xenofobe nationalist. Het feit dat ik in de ogen van sommigen misschien een oubollige muzieksmaak heb (ik daag die sommigen uit om aan te tonen dat hun muziekcollectie gevarieerder is dan de mijne) en dat ik geporteerd ben van de wielergeschiedenis doet daar niets aan af. Ik heb juist bij uitstek een hekel aan het vasthouden aan tradities alleen maar omdat het een traditie is. Maar we hebben het hier over sportwedstrijden, en die ontlenen nou eenmaal een deel van hun waarde aan hun historie, zie Ajax – Feyenoord. Vernieuw zonder het waardevolle kapot te maken, dat was mijn punt.

Ik ga naar foto’s van Firmin Lambot en van Ottavio Bottecchia kijken.