Ik schreef hier eerder over mijn bewondering voor het verhaal ‘Bernice bobs her hair’ van F. Scott Fitzgerald, dat ik las in een bundel met de beste (?) van zijn vroege verhalen.
Ja, dat vraagteken, daar gaat dit stukje over. De bundel bevat een tiental verhalen. De meeste daarvan zijn steengoed, sommige briljant. Een enkel – May Day – sterft in schoonheid omdat de schrijver het veel hogere ambitieniveau niet helemaal waar kan maken. Het aan elkaar knopen van een groot aantal verhaallijnen zoals soms in intrigerende mozaïek-films gebeurt is een hele toer en FSF slaagt er niet helemaal in. Maar dat neemt niet weg dat het een mooi verhaal is.
Maar twee keer gaat het helemaal mis in deze bundel. Althans, voor mij. Het eerste verhaal dat beter in een shredder uit 1920 had kunnen verdwijnen – nee, niet letterlijk, literatuur is er voor de eeuwen – is ‘The Offshore Pirate’. Werkelijk, dit kun je niet menen. Ja, er zit een soort metagrap op het laatst, maar die maakt deze bordkartonnen romantiek geen cent beter. Ik zal de plot niet spoilen, voor de fanatieke lezer. Het gaat over een zoals altijd piepjonge flapper aan boord van een luxejacht, dat geënterd wordt door hedendaagse piraten: een – natuurlijk – charmante 25-jarige chefpiraat bijgestaan door een zeskoppig jazzorkest van mensen van kleur. En ze varen naar een onbekend eiland met een ingang waar niemand van weet. Ja, echt waar. Afgezien van de uiterst belabberde plot is dit ook het enige verhaal van de bundel dat je zelfs met welwillendheid gezien de tijd waarin het geschreven is met kromme tenen leest vanwege de racistische elementen. De leden van het jazzorkest zijn niet meer dan props. Nu ja.
Online recensies van dat verhaal zijn vaak niet bijster positief. Gek hè. Ingewikkelder ligt het bij ‘The diamond as big as the Ritz’. Mijn bezwaar tegen het verhaal kan eenvoudig worden samengevat: de titel is echt waar geen metafoor, het gaat daadwerkelijk over een diamant die groter is dan het Ritz-hotel. Het is deels een voorstudie voor ‘The Great Gatsby’.
In veel opzichten is het een knap verhaal met interessante personages. In feite is het een omwerking van de Midas-mythe – jawel, daarom heet die school waarop twee centrale personages studeren St. Midas. De koning in dit verhaal raakt net als de naamgever van de mythe opgescheept met een onwaarschijnlijke rijkdom waar hij niks mee kan. U begrijpt inmiddels dat niet alles in goud verandert, maar dat er diamond all over the place is. Eldorado en Klondike vermenigvuldigd en gekwadrateerd, en dan tot de macht 17. En dan is het niks meer waard, als je niet uitkijkt.
Ik kan er niks mee. Het interessante vond ik dat deze bundel en vooral dit verhaal mij weer scherp bewust maakte – nog scherper? – van mijn eigen literatuuropvatting. Ik kan alleen iets met personages van vlees en bloed die dingen meemaken die mensen van vlees en bloed meemaken. Eigenlijk: die ik, mits in een andere tijd, op een andere plek, uit andere ouders geboren ,met een andere opleiding, andere sociale omstandigheden, als vrouw, enfin, u begrijpt wat ik bedoel, ook had kunnen meemaken. Dilemma’s waarin ik me kan verplaatsen.
Het is de reden waarom ik in onze toenmalige leesclub ‘Midnight’s Children’ van Salman Rushdie verketterd heb. Mensen kunnen niet vliegen of zichzelf in een slang veranderen of wat was het allemaal. Natuurlijk, ik snap dat het een parabel is, maar je krijgt mij als lezer niet mee door een verhaal te willen vertellen aan de hand van belachelijke flauwekul. Het is de reden waarom ik Fuzzie van Hanna Bervoets, alle goede recensies ten spijt, niet ga lezen. Ik kan er niks mee.
Een gebrek aan verbeelding? Zou kunnen. Zou heel goed kunnen, ik ben ook in het geheel niet visueel ingesteld. Maar ik heb een uitpuilende boekenkast met allemaal schitterende boeken van grote schrijvers (m/v) die gewoon over echte mensen vertellen. En dat heel goed doen. En mij daarmee recht in mijn hart raken.
Eindoordeel: 7,5 (variërend van een 2,5 tot een 9 voor de opgenomen verhalen)
The Best Early Stories of F. Scott Fitzgerald – The Modern Library, New York ©2005
Ontdek meer van ivo-habets.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.