Postwissel

De allereerste cd die ik ooit kocht was ‘Scream Bloody Gore’ van de fantastische band Death. Nogal een contrast met mijn allereerste elpee* van een paar jaar eerder: ‘Seven and the ragged Tiger’ van de New Romantics-helden Duran Duran. Death is een bijzondere band. Ik ben er altijd met plezier naar blijven luisteren, zo van tijd tot tijd. Maar om een reden die ik niet begrijp heb ik hun latere cd’s nooit gekocht. Die omissie heb ik onlangs goedgemaakt, de collectie van zeven cd’s is nu compleet.

*Terzijde: dit heb ik opgezocht in het Groene Boekje (woordenlijst.org). De schrijfwijze cd is correct maar ceedee niet, terwijl je voor de langspeelplaat kunt kiezen uit elpee of lp. Voor beide is blijkbaar de originele afkorting CD en LP niet langer correct: het zijn ingeburgerde begrippen. 

Maar was het debuut van Death nu ook het begin van death metal? Ja, zeggen sommige deskundologen. Nee, zeggen andere, want het album ‘Seven Churches’ van Possessed kwam al in 1985 uit, twee jaar eerder dus. Dat album ken ik trouwens helemaal niet, ik luister het voor het eerst terwijl ik dit tik. En hoe toeval niet bestaat: dat album begint met ‘The Exorcist’, een versie van de theme song van die film. Maar dat is in werkelijkheid het begin van ‘Tubular Bells’ van de Engelse New Age-achtige multi-multi-instrumentalist Mike Oldfield en hoe opmerkelijk: die elpee heb ik gisterenavond voor het eerst in vijftien jaar of zo geluisterd, geen idee hebbend dat ik vandaag Possessed zou luisteren.

Terug naar waarom Death toch een claim to fame heeft. De deskundologen zeggen namelijk dat de elpee van Possessed weliswaar eerder uitkwam, maar dat de muziek van Death in dezelfde tijd al op demo verscheen.

Demo’s. Dat is nog eens een duik in het verleden, in mijn verleden. Voor de jongeren: we hebben het over het einde van de tachtiger jaren. Lang voordat internet voor het grote publiek ter beschikking kwam. Dus nog veel langer voordat webwinkels ontstonden. En nog langer voordat (legaal) streaming ontstond. Hoe ging dat toen als je van dit soort muziek hield?

Ten eerste was er natuurlijk de radio. Maar ja, de Nederlandse publieke omroep kende 1 uur per week toe aan gitaarherrie: Vara’s Vuurwerk, dinsdagavond om 2100 (kan 2000 zijn geweest), gepresenteerd door Henk Westbroek. Jawel, die van Het Goede Doel en later de Utrechtse kroeg Stairway to Heaven. Needless to say dat de nadruk meer lag op Alice Cooper en co dan op Metallica en daar voorbij. In de grensstreek kon je dan nog je toevlucht nemen tot de regionale omroep uit Nordrhein-Westfalen. Ik herinner me dat ik stiekem onder het dekbed luisterde (want het begon pas om 2200 denk ik). Ook dat was meer Access dan Sodom of Holy Moses.

Leverde niet veel op. Belangrijker was de Aardschok, het maandelijkse metalmagazine. Daarin kon je lezen over de nieuwste albums. En dan kwam het belangrijkste mechanisme op gang. We hadden natuurlijk allemaal beperkt zakgeld. Metalheads waren er genoeg, natuurlijk, het was en is de provincie. De ene kocht dit en de ander dat. En dan kopieerde je dat voor elkaar op cassettebandjes. En er was nog een goedkope en goedgevulde bron: de bibliotheek. Daar kon je als ik me goed herinner voor 25 (gulden)cent per elpee huren, maximaal vier tegelijk. En die hadden echt veel. Ik herinner me nog dat we door het hele alfabet zijn gestruind, op zoek naar alles wat er enigszins als heavy muziek uitzag. Laat ik nou net …And justice for all van Metallica daar weggeplukt hebben, wat ik zowel toen als nu een heel matig album vond/vind met een onwaarschijnlijk slechte productie. Mijn liefde voor Metallica is die valse start nooit helemaal te boven gekomen. Als ze Ride the Lightning zouden hebben gehad…

Er was nog een bron voor als je echt extreem wilde. In de Aardschok werd ook kond gedaan van nieuwe demo’s die bandjes uitbrachten. Zo’n band ging dan een goedkope studio in, vermoedelijk met een viersporenrecorder, en nam de zelf geschreven muziek op. Daar werden cassettes – soms ook wel ep’s – van gemaakt en die werden enerzijds – dat was de belangrijkste reden om ze te maken en daarom heet het natuurlijk ook demo – opgestuurd naar platenmaatschappijen om zo een contract te versieren, maar anderzijds werden ze ook verkocht.

Hoe ging dat in deze tijd zonder internetbankieren en niet meer dan girobetaalkaarten of eurocheques? Daar had je de postwissel voor. Je ging dan naar het postkantoor, betaalde het verschuldigde bedrag (inclusief verzendkosten) en de ontvanger, waarschijnlijk de bassist of drummer van het bandje, kreeg dan per post een papiertje dat hij (zij kwam zelden voor, tenzij een bandlid zijn vriendin had gecharterd om dit te doen) wederom in een postkantoor aan de andere kant van het land kon omzetten in de gevraagde 5 gulden. Ik heb volgens mij zelfs een keer een demo in Frankrijk gekocht van een death metalband, dit fenomeen werkte ook grensoverschrijdend. Soms stuurde je ook wel contant geld in een envelop op, maar dat werkte natuurlijk niet over de grens en de postwissel was veiliger. Op deze manier ben ik volgens mij ook aan de ‘Tangled in Gore’-demo van de legendarische Nederlandse death metalband Gorefest gekomen, die ik nu in de kast heb staan als bonus op de 2-cd-versie van hun debuut Mindloss.

Spotify is een stuk makkelijker, maar het had wel wat.