Hij knikt alleen maar op het ritme van de beat

Mijn lieve vriendin heeft slechts één irritante gewoonte, verder is ze echt heel lief. Als ze ergens in een restaurant gegeten heeft en ze vond iets echt lekker, moet ik vervolgens aanhoren dat ze in [restaurant X] het lekkerste [gerecht Y] van de hele wereld hebben. Zo was ze een keer voor haar werk in Slovenië geweest, en kreeg ik te horen dat ze in een Italiaans restaurant daar ter plaatse de lekkerste tiramisu van, u raadt het al, de hele wereld hadden. Dus toen ik een paar jaar later toevallig ook voor werk in Slovenië was moest en zou ik op zoek naar dat restaurant om de tiramisu te proeven. Tsja, restaurant niet gevonden, en toen ik het eindelijk vond was het gesloten. Weer een jaar later was ze nog een keer in Ljubljana, toog onmiddellijk naar het desbetreffende restaurant, en natuurlijk viel de tiramisu vies tegen, want zo gaat dat altijd. Volledig terzijde, de lekkerste tiramisu ter wereld kun je eten bij La Tasca aan de Voldersgracht in Delft, die is echt ongeëvenaard lekker.

Wat ik wil zeggen, dat soort uitspraken slaat eigenlijk per definitie nergens op. Dit alleen al vanwege de simpele methodologische reden dat je nooit alle tiramisu’s in alle restaurants kunt proeven, dus je kunt het per definitie niet weten. Het is al een uitdaging om alle tiramisu’s in Delft te testen, alhoewel je de gemiddelde pizzapastatent natuurlijk wel kunt overslaan en dat ruimt lekker op op de to-do-list. Toch ga ik me deze keer wagen aan zo’n soort uitspraak, en wel over het beste Nederlandstalige album ooit. Dat is iets anders dan het beste Nederlandse (pop/rock)album ooit, ik kan me niet voorstellen dat daar veel discussie over is. Palomine, het debuut van Bettie Serveert, blijft immers onovertroffen en niet alleen door henzelf. Dat album staat sowieso denk ik wel ergens in mijn niet-vastgestelde top tien van beste albums, los van afkomst.

Nee, het beste Nederlandstalige album is van wat zuidelijker afkomst. Begin jaren negentig kwam in België opeens een tweetal Nederlandstalige bandjes aan de oppervlakte die opmerkelijk goede muziek maakten. Beide bands deden in 1990 mee aan Humo’s Rock Rally, net zoiets als de vroegere Grote Prijs van Nederland. Gorky uit Gent werd derde in die wedstrijd. Luc de Vos is de grote man van dat bandje, dat in 1991 debuteerde met het gelijknamige debuutalbum dat echt weergaloos goed is. Er staat een aantal tijdloze klassiekers op, zoals Soms vraagt een mens zich af, Lieve kleine Piranha maar vooral natuurlijk het schitterende Mia. Luisteraars van Studio Brussel zullen daar allicht goed mee bekend zijn, in de Tijdloze (zeg maar de Studio Brussel en dus ietwat alternatieve en Vlaamse variant van onze Top 2000) stond het nummer zelfs drie jaar op één, en dat is als je het kent best begrijpelijk. Na Gorky verliet een aantal leden de band, en ging Luc de Vos onder de naam Gorki vrolijk verder. Gorki maakte nog een hele reeks prachtalbums, vooral Monstertje vind ik vermeldenswaard. De Vos blinkt uit in het schrijven van prachtige songteksten, voor zover ik weet de mooiste Nederlandstalige sinds Lennaert Nijgh, en misschien wel mooier. De band bestaat overigens nog steeds en maakt nog altijd hele goede muziek.

De Humo Rock Rally van 1990 werd echter gewonnen door een bandje dat zich Noordkaap noemde. Waar Gorky prima paste in de rage van alternatieve muziek die zich rond die tijd voltrok maakte Noordkaap wat meer rechttoe rechtaan rockmuziek. De meest opvallende man van de band was zonder meer zanger en overduidelijk Limburger Stijn Meuris, die zijn geld verdiende als journalist bij het belang van Limburg. Andere belangrijke leden waren gitarist Lars van Bambost en toetsenist Serge Feys, bekend van TC Matic en later Arno. Noordkaap viel aanvankelijk opmerkelijk genoeg op met een cover van Will Tura, Arme Joe. Voor de mensen die wat minder thuis zijn in de Vlaamse muziek (en misschien zelfs Eddy Wally niet kennen), Will Tura is zeg maar een soort Vlaamse Frans Bauer, maar dan wat chiquer. Vreemde keuze dus om daar een nummer van te coveren, maar het werd een succes. Het is te vinden op het debuutalbum Feest in de stad uit 1991, een redelijk goed album. In 1993 volgde Een heel klein beetje oorlog, waaraan je dezelfde typering kunt geven.

Soms heb je echter van die momenten dat opeens alles tegelijk precies goed gaat en goed valt, je mag het van mij flow noemen. Denk aan de wedstrijden van het Nederlands elftal op het EK 2008 tegen Frankrijk en Italië, echt alles lukte in die memorabele 2×90 minuten. Het kon niet anders of Nederland zou weer Europees kampioen worden. Zelfs mijn voetbalhatende vriendin (daar is ze weer) werd even enthousiast. Ja, en toen kwam het Russische elftal, dat zo’n beetje in dezelfde flow terechtkwam als Nederland in die eerste twee wedstrijden. Jullie begrijpen wat ik bedoel neem ik aan. Over flow.

Noordkaap dook in 1994 in de studio om het derde album op te nemen, en dat werd zo’n zeldzame plaat waarop werkelijk alles klopt. Dat album, Gigant, is wat mij betreft het beste Nederlandstalige album aller tijden. Ook in de goeie ouwe popencyclopedie, waarvan ik de laatste jaren de indruk heb dat ze het niet meer helemaal bij kunnen benen, wordt het album getypeerd als een monument in de Nederlandstalige muziekgeschiedenis. Het is een van de weinige (niet jazz/klassiek) cd’s in mijn kast waarvan ik de stelling aandurf dat er geen enkel zwak nummer, geen enkel zwak moment op staat. Hoogtepunten te over daarentegen.

Stel je even de ouderwetse (en tegelijk überhippe) handeling voor van het op een platenspeler leggen van een LP, de naald naar het stukje vlak voor het eerste nummer brengen, en deze vervolgens laten zakken. Je hoort eerst nog een of twee tikken, en dan knalt plotseling het intro van ‘Druk in Leuven’ uit je speakers. Meteen word je gegrepen! “De borsten bol, en de vuisten gebald!” Maar dat is nog niks. Het album vervolgt met de woedende, gepassioneerde rock van “Laat ons bidden”, met schitterende licks van Van Bambost. Hup, door, met het ingetogen, fraaie “Het zou niet mogen zijn” en het slepende “Bedland”. “Vlaamse zanger” rekent venijnig af met de Vlaamse muziekscene, en het daaropvolgende “Televisiethriller” is misschien net wat minder memorabel maar nog steeds goed. Dat komt het fantastisch mooie “Panamarenko”, dat naar ik aanneem – maar dat weet ik niet zeker – over de bekende Belgische beeldhouwer gaat. Doet er ook niet toe, het nummer is bijna net zo mooi als het eerder vermelde Mia van Gorky, en bevat de onvergetelijke lijn “Hij knikt alleen maar op het ritme van de beat”.

Zijn we bij kant twee aangeland? Zou kunnen. Na al die opwinding ben je nu toch wel heel benieuwd, en positief gespannen laat je de naald zakken op de B-kant. “Gigant!” Met wat mij betreft drie, vier, nee vijf uitroeptekens!!!!! Fantastische rockplaat. “Alles wordt asfalt” en “De buren hebben honger” zijn wat minder opvallend, “Verstandig, wispelturig en onhandig” is weer zo’n mooi ingetogen nummer. Het album sluit dan nog af met twee absolute hoogtepunten, “Verloren dag” dat begint met een echt briljante gitaarmelodie, en “De belofte jong te sterven”. Helaas bereikt de naald het midden van de plaat, en je wilt maar één ding: omdraaien en weer een keer opzetten.

Echt zonder overdrijven een hoogtepunt in de Nederlandstalige muziek, in de Belgische muziek tout court en in mijn cd-collectie.

De band maakte nog twee albums, Programma ’96 dat het hitje Satelliet Suzy bevatte, en Massis. Dat laatste album, althans het titelnummer, bezingt (de dood van) een werkelijk bizar Vlaams fenomeen, oud-kermisworstelaar John Massis. Die heb ik ooit, toen ik nog heel jong was, op de Belgische tv een act zien opvoeren waarbij hij een trein in beweging trok met zijn tanden. Serieus waar! Helemaal vergeten natuurlijk, maar toen ik de nieuwe Noordkaap kocht moest ik er meteen weer aan denken. Dat is echter een heel ander verhaal allemaal. De twee laatste albums zijn goed, maar lang niet zo bijzonder als Gigant. De band maakte ook nog de soundtrack voor de films Manneken pis (wat hun een relatief grote hit opleverde met “Ik hou van u”) en Alles moet weg, de verfilming van het debuut van Tom Lanoye. Toen was het afgelopen, en gitarist Van Bambost ging verder in Novastar en zanger Meuris in Monza. Bijna tien jaar lang was Noordkaap het kwalitatief goede broertje van Clouseau geweest met helaas veel minder commercieel succes, maar dat heb je als je steengoede muziek maakt!

Het album Gigant is overigens voor zover ik weet helaas niet meer te krijgen, mochten jullie na mijn jubelzang vastbesloten zijn geraakt het in huis te halen. Zelfs Spotify geeft niet thuis, maar Youtube wel (met in het geval van Gigant zeer bezopen geluidskwaliteit):

http://www.youtube.com/watch?v=bgsdQ6qFNX4 (Druk in Leuven)

http://www.youtube.com/watch?v=ikr5LzkhgY8 (Panamarenko)

http://nl.wikipedia.org/wiki/John_Massis