#107 The Beach Boys – Surf’s up (1971) 6/10

Dit is wel erger dan een drol. Een stinkende drol, minstens

[Volledig herschreven tweede versie. In eerste instantie had ik een beoordeling geschreven waarin ik diep inging op de – in mijn ogen – walgelijke tekst/boodschap van ‘Student demonstration time’, maar ik heb bij nader inzien besloten mij aan mijn normale uitgangspunt te houden: ik ga het niet over teksten hebben.]

‘Pet sounds’, het absolute meesterwerk van de Beach Boys, kwam uit in 1966. Daarna begon Brian Wilson, het grote genie van de band, aan de opvolger ‘Smile’ die in 1967 min of meer klaar was, maar pas – in aangepaste vorm – in 2004 zou verschijnen. Wilson zakte zoals ik al schreef in die tijd weg in iets wat een combinatie van psychische en drugs-problemen was. De (overige) Beach Boys gingen ondertussen vrolijk door, deuntjes over Californische zonneschijn, de dagelijkse problemen van surfers en middelbareschoolliefdes zingend. Nu ja, dat heb ik niet gefactcheckt, maar dat vermoed ik. Carl Wilson en (neef) Mike Love waren de belangrijkste andere leden die voor het materiaal zorgden, de andere broer Dennis had (niet per se terecht, zoals blijkt uit diens solo-album ‘Pacific Ocean’, ook op de lijst en heel behoorlijk) niet een heel grote rol.

Maar liefst vijf albums verschenen tussen ‘Pet sounds’ en ‘Surf’s up’, het eerste album sinds 1963 dat het woord surf in de titel heeft. Het is een merkwaardig album dat vooral onevenwichtig is. Brian Wilson was betrokken bij dit album, maar aan de minder overdadige productie en vooral aan het ontbreken van indrukwekkende vocale harmonieën, het trademark van Brian Wilson, hoor je dat zijn rol bescheiden was. Toch, de laatste drie nummers van dit album zijn (mede)geschreven door Brian en dat hóór je. Volgens veel mensen zijn dát de drie nummers waar dit album om draait, daar denk ik iets genuanceerder over. Het afsluitende titelnummer is absoluut een van de hoogtepunten van het album. ‘A day in the life of a tree’, een treurig liedje met een orgel als begeleiding, is in mijn ogen, ehm, apart. Ik moest hier toch even googelen. Het wordt blijkbaar gezongen door de manager van de band, Jack Rieley. Het ligt toch niet aan mij als ik zeg dat dit hartstikke vals gezongen is?

Er staat veel mooie muziek op dit album, muziek zoals we het kennen van de Beach Boys. Het hoogtepunt is voor mij ‘Long promised road’. Over opmerkelijke keuzes gesproken, op instigatie van manager Rieley moesten de Beach Boys meer sociale en maatschappelijke thema’s aanstippen. Ik vind dat apart. Hoewel het paste in deze roerige tijden waarin iedereen in navolging van de toekomstige Nobelprijswinnaar zich van zijn politieke kant moest laten zien, verwacht je dat toch niet van een band die in de titel van hun eerste drie albums het woord ‘surf’ hadden staan…

En het gaat ook niet per se goed. Ik ga het er kort over hebben. Vooropgesteld en eigenlijk ook het belangrijkste: ‘Student demonstration time’ valt muzikaal volledig uit de toon op dit album, en op een hele lelijke manier. Het is een cover, oorspronkelijk geschreven door het songwritersduo Leiber en Stoller. De tekst is volledig van Mike Love en reflecteert op de vele studentenprotesten in de VS die soms volledig uit de hand liepen, met als dieptepunt het protest bij Kent State University (Ohio) waarbij vier ongewapende studenten werden doodgeschoten of zeg maar vermoord door de ordetroepen. Het is fenomenaal vereeuwigd in het bijtende, uiterst emotionele ‘Ohio’ van Crosby, Stills, Nash & Young (en in zo’n tachtig andere nummers, maar vermoedelijk nergens zo urgent).

Laten we het vooral over de muziek hebben. Het is een behoorlijk scherpe bluesrocksong die ook nog eens ontsierd wordt door gillende sirenes die totaal detoneert bij de rest van het album. Het album vervolgt met het lieflijke ‘Feel flows’, een contrast zo groot dat je denkt dat het twee verschillende albums zijn (in de goede oude tijd moest je tussen die twee nummers de plaat omdraaien).

Toch nog even: de tekst van het nummer is uiterst curieus. Hier wordt een nogal ambigue boodschap uitgedragen door de tegenwoordige MAGA-idolaat Mike Love, die ik – maar dit is míj́n lezing – samenvat als “als je nou gewoon niet gaat demonstreren en lelijk doet tegen de politie, dan word je ook niet in elkaar geslagen of doodgeschoten.’

Bon. Enough said, in goed Nederlands. Mooie momenten, een – in meerdere opzichten – drol en vooral een onevenwichtig geheel. Op naar de volgende, al dat gedoe achter me laten.