#123 Pink Floyd – The Piper at the Gates of Dawn (1967) 9/10

Wat doen die jonge mannen daar boven in een boom?

Pink Floyd. Ik vind het een uiterst merkwaardig fenomeen. Niet zozeer de band of de muziek die ze gemaakt hebben, maar de fans. Ik werd er voor het eerst mee geconfronteerd eind 1990, toen ik in de vijfde klas bij natuurkunde een klasgenoot kreeg, die naast mij belandde, ene Reno, die fanatiek Pink Floyd-fan was. Ik had amper van de band gehoord, kende niet veel meer dan ‘Another brick in the wall’ dat immers altijd hoog in Veronica’s Top 100 aller tijden stond. Wat mij toen bij deze Reno – waar zou die terechtgekomen zijn? – opviel zag ik in de decennia daarna bij veel mensen die zich lovend over Pink Floyd uitlaten: het lijkt wel alsof er in de ogen (oren?) van deze mensen geen andere bands, geen andere noemenswaardige muziek bestaat. Alsof Pink Floyd een soort hogere entiteit is, een doorgang naar een ander universum waar alleen selecte verschijningsvormen van de menselijke soort toegang toe hebben.

Je hoort ook nooit mensen die zeggen ik ben fan van Gentle Giant, King Crimson, (het vroege) Genesis, Yes en Pink Floyd. Nee, mensen zijn fan van Gentle Giant, King Crimson, het vroege Genesis en Yes, of mensen zijn fan van Pink Floyd.

Maar dan… Binnen dit uitverkoren gezelschap is er een nog uitverkoordenerder gezelschap. Dat zijn de mensen die dwepen met het Pink Floyd van Syd Barrett. Voor deze mensen is er PINK FLOYD met Barrett en pink floyd zonder Barrett. Eigenlijk zijn dat misschien ook weer twee groepen mensen die in een Venndiagram nauwelijks overlappen: de fans met en de fans zonder.

Hoe luister je daar als buitenstaander naar? Nou, laat duidelijk zijn: dit is een steengoed album. Het is net iets te rommelig en wisselvallig om een tien te krijgen, maar daar zit het dicht tegenaan. Dit is dus het debuutalbum van Pink Floyd, en dat debuutalbum opent met ‘Astronomy dominé’.

Dan heb je ballen.

Ja, of je bent zo’n beetje krankzinnig en staat op het punt ten onder te gaan aan het gebruik van psychedelische drugs. Dat is immers wat er met Barrett halverwege de opnames van het tweede album gebeurde. En poeh, dat hoor je ook wel af aan dit album. Als mensen vragen wat psychedelische muziek eigenlijk is, laat dit album horen. Of iets van Hawkwind (met Motörhead’s Lemmy op bas!).

Er is een gemiste kans hier. Het album opent fantastisch met ‘Astronomy dominé’, en hoe mooi was het geweest als het had geëindigd met die nog extremere, instrumentale psychedelische vulkaanuitbarsting ‘Interstellar overdrive’. Dat was pas een circulair gebouwd album geweest. In plaats daarvan opent ‘Interstellar overdrive’ kant B, dat is een second best. Het is een uiterst intrigerend, onvergetelijk nummer.

Er zijn meer hoogtepunten. Het meeslepende ‘Matilda mother’ met heerlijke orgelsolo en bijna Zombies-achtige ‘aaahhh’-koortjes. ‘Pow R. Toc H.’ (eh, aan de titels, zie zometeen voor nog een voorbeeld, zie je wel het drugsgebruik en de niet al te frisse inhoud van de hoofden van deze kunstacademietypes af) met het jazzy karakter, ‘Take up the stethoscope and walk’ (dat bedoel ik), dat een mix biedt tussen bubblegumpop, surfrock en pure psychedelica, ‘Chapter 24’ dat een beetje een opmaat is voor de Middeleeuws geïnspireerde progrock van Gentle Giant en ‘Lucifer Sam’ dat een bijna James Bond-achtige gitaarmelodie heeft.

En dan eindigt het album met Donald Duck die de drugs van Syd Barrett heeft genomen en zichzelf ge-overdosed heeft.

Nu ja.

Ik ga er niet mee dwepen maar ik kan er zeker van genieten. Dit is een fantastisch debuutalbum. En tsja, we zullen nooit weten wat er met Pink Floyd was gebeurd als Barrett niet de problemen had gekregen die hij heeft gekregen. Hij stierf pas in 2006, op 60-jarige leeftijd, aan alvleesklierkanker, maar hij verdween circa 1974 definitief uit de muziekwereld en was naar verluidt een totaal wrak.

Ik heb wel zo’n vermoeden dat het onwaarschijnlijke commerciële succes van Pink Floyd weleens uit zou kunnen zijn gebleven als ze daar boven in die boom waren gebleven.